ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ Φθινοπωρινή Ισημερία

«Ιση μέρα-ίση νύχτα». Αυτό θα πει ισημερία. Η 22α ή 23η Σεπτεμβρίου, σηματοδοτεί για το Βόρειο ημισφαίριο στο οποίο βρίσκεται η Ελλάδα, την αρχή του Φθινοπώρου. Από την ημερομηνία  αυτή και μετά, η ημέρα μικραίνει και η νύχτα μεγαλώνει, ώσπου η νύχτα να φθάσει στο απόγειό της με το χειμερινό ηλιοστάσιο της 22ας Δεκεμβρίου.

Οι Ισημερίες, η Εαρινή και η Φθινοπωρινή, σηματοδοτούν την έναρξη της Άνοιξης και του Φθινοπώρου, ενώ τα Ηλιοστάσια, το Θερινό και το Χειμερινό, την έναρξη του Καλοκαιριού και του Χειμώνα αντιστοίχως.

Η Εαρινή Ισημερία πραγματοποιείται περί τις 21 Μαρτίου, όταν το κέντρο του Ηλίου είναι κατακόρυφο προς τον γήινο ισημερινό, διασχίζοντας τους ουρανούς από Νότο προς Βορρά. Η Φθινοπωρινή Ισημερία πραγματοποιείται περίπου στις 22 Σεπτεμβρίου όταν ο Ήλιος διασχίζει τον ουρανό από Βορρά προς Νότο.

Αρκετά ημερολόγια, μεταξύ των οποίων των Λακεδαιμονίων και των Μακεδόνων, είχαν ως αφετηρία της μέτρησης του χρόνου, δηλαδή Πρωτοχρονιά, την Φθινοπωρινή Ισημερία.

Κατά μήνα Βοηδρομιώνα

Ο πρώτος (και μετέπειτα τρίτος) μήνας του Αττικού ημερολογίου, ήταν ο μήνας που συνέπιπτε με την Φθινοπωρινή Ισημερία. Πήρε το όνομά του από την γιορτή των Bοηδρομίων, την 6η ή  7η ημέρα του, η οποία υπολογίζεται ότι συμπίπτει με την σημερινή 22α Σεπτεμβρίου.

Tα Bοηδρόμια ετελούντο προς τιμήν του Bοηδρομίου ή Bοηθόου Απόλλωνα, ο οποίος έτρεχε με βοή σε βοήθεια αυτών που ζητούσαν την συνδρομή του ως βοηθού και συμμάχου στον πόλεμο, μετά την μάχη του Μαραθώνος.

Oι Αθηναίοι την παραμονή της εορτής προσέφεραν θυσίες προς τιμήν της αδελφής του Απόλλωνα, της θεάς της κυνηγιού Αρτέμιδος Aγροτέρας, προσφέροντας 500 κατσίκες.

Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, η εορτή των Bοηδρομίων ετελείτο στην μνήμη της νίκης του Θησέα εναντίον των Aμαζόνων και προς τιμήν του Bοηθόου Aπόλλωνα που τον βοήθησε. Kατά τον Παυσανία, η γιορτή θεσπίστηκε από τον Ίωνα σε ανάμνηση της βοήθειας που έστειλε στους Αθηναίους στις μάχες τους εναντίον των Eλευσινίων.

Την ίδια περίοδο, έρχονταν και παρέμεναν στον Ναό του Παρθενώνος, επί 6 μήνες, παρθένες της πόλεως των Αθηνών, οι οποίες ύφαιναν τον πέπλο της θεάς Αθηνάς, καθώς η 2α του μηνός σηματοδοτούσε την έριδα Αθηνάς και Ποσειδώνος για την ονοματοδοσία της πόλεως.

O αντίστοιχος προς τον Βοηδρομιώνα μήνας του ημερολογίου των Λακεδαιμονίων ήταν ο Πάναμος, και αποτελούσε την αρχή του σπαρτιατικού έτους κατά την Φθινοπωρινή Ισημερία.

Οι Ορφικοί

Οι Ορφικοί τιμούσαν την 10η Φθίνοντος μηνός Βοηδρομιώνος, δηλαδή των 21η Σεπτεμβρίου, τον θεό Ήφαιστο. Καθώς η νύχτα μεγάλωνε και ο χειμώνας ερχόταν, χρειάζονταν τον θεϊκό τεχνίτη, για να φέρει φως και την θέρμη της Φωτιάς δια των τεχνολογικών μέσων τα οποία προσέφερε και επόπτευε στους θνητούς.

Κατά την Φθινοπωρινή Ισημερία οι Ορφικοί εκδήλωναν ακόμη την λατρεία τους προς την Φύση γιατί έφερνε στο «Είναι» τους τα Όντα, αλλά και σηματοδοτούσε την εμφάνιση της ανθρώπινης ψυχής, την οποία αποκαλούσαν «Κόρη Πρωτόγονη».

Οι Ορφικοί πίστευαν ότι, όπως καλλιεργείται η Γη για να δώσει την βλάστηση, έτσι πρέπει να καλλιεργούνται και οι ανθρώπινες ψυχές για να εκδηλώσουν τις δυνάμεις τους και να τις μεταβάλουν σε Ιδέες και συναισθήματα, και όπως τα ύδατα καθιστούν γόνιμη την Γη προς καλλιέργεια των σπερμάτων από τα οποία θα εμφανισθεί η βλάστηση και από αυτήν τα άνθη και οι καρποί, έτσι και οι ανθρώπινες ψυχές πρέπει να εκδηλωθούν

Ελευσίνια Μυστήρια

Κατά το δεύτερο ήμισυ του σημερινού μήνα Σεπτεμβρίου πραγματοποιούνταν τα Ελευσίνια Μυστήρια. Σύμφωνα με την Ελληνική Παράδοση, ιδρυτής των Ελευσινίων Μυστηρίων είναι ο Εύμολπος ή ο Μουσαίος,  γιος του Ορφέα.

Τα Ελευσίνια Μυστήρια διαρκούσαν 9 ημέρες. Άρχιζαν στις 14 Σεπτεμβρίου, δηλαδή την σημερινή εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, και η λήξη τους συνέπιπτε με την Φθινοπωρινή Ισημερία.

Τότε γινόταν η εισαγωγή των αμυήτων  στην εμφάνιση στο «Είναι» της Κόρης της Πρωτόγονης, κόρης του Ουρανού και της Γης.

Με την τελετή αυτήν οι Μύστες της Ελευσίνας απέδιδαν ευγνωμοσύνη προς τη θεία Φύση η οποία έφερε στο «Είναι» το ψυχικό «Είναι» κάθε οντότητας.

Η περίοδος από τη Φθινοπωρινή Ισημερία μέχρι την Χειμερινή Τροπή του Ηλίου συμβολίζει την περίοδο κατά την οποία η ψυχή του ανθρώπου περνά το πρώτο στάδιο εξελίξεώς της που είναι η καλλιέργεια των σπερμάτων των προς γονιμοποίηση Ιδεών.

Είναι η περίοδος κατά την οποία η μητέρα Γη αναπαύεται και αναδιοργανώνει τις δυνάμεις της για να παρασκευασθεί προκειμένου να δεχθεί στους κόλπους της προς γονιμοποίηση τα σπέρματα των καρπών.

«Ήφαιστε ισχυρόκαρδε, μεγαλοδύναμε, που είσαι τα άσβεστο πυρ, και φωτίζεσαι από φλογερές λάμψεις,

ω θεέ που παρέχεις το φως  στους ανθρώπους,

εσύ που φέρεις το φως, με τα ισχυρά χέρια, αιώνιε,

που ζεις με την τέχνη, εσύ ο εργάτης, μέρος του κόσμου και στοιχείο άμεμπτο,

που τρώγεις τα πάντα, που δαμάζεις τα πάντα, ο υπεράνω όλων υπέρτατος, που ευρίσκεσαι παντού.

Είσαι ο αιθήρ, ο ήλιος, τα άστρα, η σελήνη, το φως το αμόλυντο,

διότι αυτό τα μέλη του Ηφαίστου φέρουν το φως στους ανθρώπους.

Και κατοικείς εσύ σε κάθε οίκο,

σε όλες τις πόλεις, όλα τα έθνη.

και κατοικείς μέσα στα σώματα των ανθρώπων,

εσύ με την μεγάλη ευτυχία, ο ισχυρός.

Άκουσέ με, μακάριε, εσέ προσκαλώ στις Ιερές σπονδές, δια να προσέλθεις πάντοτε ήμερος

και με έργα πού φέρουν χαρά.

Κατάπαυσε την λυσσασμένη μανία

του ακατάβλητου πυρός

παρέχοντας στα ιδικά μας σώματα την φυσική καύση».

(Ορφικός Ύμνος στον Ήφαιστο)